ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾಯಿದೆ, 1858: ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣಗಳು

 ಕಂಪನಿಯ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲು 1858 ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 1857 ರ ದಂಗೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಿರೀಟಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಭಾರತದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಗವರ್ನರ್-ಜನರಲ್‌ಗೆ ವೈಸ್‌ರಾಯ್ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು, ಅವರು ರಾಜನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾದರು.

 ಆಗಸ್ಟ್ 1858 ರಲ್ಲಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಂಸತ್ತು ಕಂಪನಿಯ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸುವ ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಿರೀಟಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ರಾಣಿಯಾಗಿದ್ದಳು. ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಂಸತ್ತಾಗಿತ್ತು, ಇದಕ್ಕೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ಜವಾಬ್ದಾರನಾಗಿದ್ದನು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಎಲ್ಲಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ರಾಜನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಮಂತ್ರಿಯನ್ನು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ವಹಿಸಲಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿದ್ದರಿಂದ, ಭಾರತದ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಂಸತ್ತಾಗಿತ್ತು. ಭಾರತದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಗವರ್ನರ್-ಜನರಲ್‌ಗೆ ಈಗ ವೈಸರಾಯ್ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು, ಅಂದರೆ ರಾಜನ ಪ್ರತಿನಿಧಿ.

 

ಕಾಯಿದೆಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು

1. ಭಾರತವು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಹರ್ ಮೆಜೆಸ್ಟಿಯಿಂದ ಮತ್ತು ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಬೇಕೆಂದು ಅದು ಒದಗಿಸಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಗವರ್ನರ್-ಜನರಲ್ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಭಾರತದ ವೈಸರಾಯ್ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ಅವರು (ವೈಸರಾಯ್) ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕ್ರೌನ್‌ನ ನೇರ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಲಾರ್ಡ್ ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಹೀಗೆ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ವೈಸ್ ರಾಯ್ ಆದರು.

2. ಇದು ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಮತ್ತು ಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ಡೈರೆಕ್ಟರ್ಸ್ ಅನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಡಬಲ್ ಸರ್ಕಾರದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿತು.

3. ಇದು ಹೊಸ ಕಛೇರಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿತು, ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ, ಭಾರತೀಯ ಆಡಳಿತದ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿದ್ದರು.

 4. ಇದು ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು 15 ಸದಸ್ಯರ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಪರಿಷತ್ತು ಸಲಹಾ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿತ್ತು. ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯನ್ನು ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು.

5. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಲು ಮತ್ತು ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿರುವ ಒಂದು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ರಾಜ್ಯ-ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯನ್ನು ಇದು ರಚಿಸಿತು.

ಆದಾಗ್ಯೂ, 1858 ರ ಕಾಯಿದೆಯು, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಿಸಬೇಕಾದ ಆಡಳಿತ ಯಂತ್ರದ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಯಾವುದೇ ಗಣನೀಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸಲಿಲ್ಲ. 1858 ರ ನಂತರ, ಭಾರತದ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳು ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಅಧೀನವಾಯಿತು. ಇತರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ಶಕ್ತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಘರ್ಷಣೆಯಿಂದಾಗಿ, ಭಾರತವು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆರ್ಥಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಪ್ರಪಂಚದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇತರ ದೇಶಗಳ ವಿರುದ್ಧದ ದುಬಾರಿ ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭಾರತೀಯ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಸಹ ಬಳಸಲಾಯಿತು.